Jul 30, 2020

Một số ví dụ về BPMN

BPMN (Business Process Model and Notation) là một tiêu chuẩn OMG (Object Management Group) dành riêng cho mô hình hóa quy trình nghiệp vụ và cũng là một những tài liệu quan trọng không chỉ trong kinh tế mà trong cả lĩnh vực IT (Information Technology – Công nghệ Thông tin). Biểu đồ BPMN xác định chi tiết các quy trình (Process), trình tự (sequences), sự kiện (Event), nhiệm vụ (Task), cổng (Gateway), làn đường (Lanes), nhóm (Pool), v.v.

Một lưu đồ BPMN chuẩn sẽ cung cấp các quy trình và góc hiểu về những quy trình nghiệp vụ nội bộ đó trong các ký hiệu đồ họa và cho phép doanh nghiệp khả năng sắp xếp và kết nối các quy trình với nhau trong một quy chuẩn quản lí.

Trong bài viết này, BAC sẽ đưa ra một số ví dụ về BPMN và giải thích ý nghĩa của từng ký hiệu trong từng ví dụ cụ thể để bạn đọc có thể hình dùng cách sử dụng chúng sao cho phù hợp.

1. Ví dụ một số kí hiệu sử dụng trong BPMN

Ví dụ 1: Quy trình shipment của một nhà bán lẻ phần cứng

Hình trên thể hiện quy trình chuẩn bị các kiện hàng đủ điều kiện để sẵn sàng giao cho khách hàng của một nhân viên bán lẻ phần cứng.

Trong ví dụ này có 1 pool (Hardeware retailer) và nhiều lanes cho nhiều đối tượng liên quan trong quy trình trên (nhân viên kho, nhân viên clerk, quản lý logistics).

Sự kiện bắt đầu (start event) “goods to ship”, ta có 2 sự kiện cần làm song song với nhau (parallel gateway – biểu tượng hình thoi ký hiệu chữ thập). Trong khi người nhân viên clerk đang xác định đó món hàng đó gửi theo hình thức bình thường hay đặc biệt thì người nhân viên kho cần phải sẵn sàng để đóng gói hàng hóa.

Sau khi nhân viên clerk xác định được phương thức vận chuyển là bình thường hay đặc biệt thì sẽ có những cách xử lí khác nhau. Điều này thể hiện ở hình thoi mode of delivery (the exclusive gateway – xảy ra 1 trong 2 trường hợp, nhánh này hoặc nhánh kia).

Đối với hàng hóa vận chuyển đặc biệt (tức là bảo hiểm đã bao gồm trong dịch vụ hàng hóa đó) thì nhân viên clerk sẽ lấy thông tin kiện hàng đó và yêu cầu khách hàng điền thông tin cần thiết khác.
Đối với hàng hóa vận chuyển bình thường thì nhân viên clerk sẽ kiểm tra có cần thêm hay không bảo hiểm cho món hàng đó. Nếu bảo hiểm là bắt buộc thì quản lí logistics sẽ đưa ra mức bảo hiểm cụ thể. Với tất cả những kiện hàng vận chuyển thường thì nhân viên clerk cũng đều phải luôn luôn điền mã bưu chính cho chúng. Điều này thể hiện qua ký hiệu hình thoi có hình tròn nét liền ở trong (inclusive gateway).

Sau những quy trình trên thì khách hàng đều cần phải hoàn tất những thông tin giấy tờ khác. Sau đó, kiện hàng sẽ được vận chuyển đến kho để nhân viên kho đóng hàng và chuyển đi.

Ví dụ 2: Quy trình đặt hàng và vận chuyển piza

Trong quy trình có 2 pools (khách hàng và nhà hàng piza) và nhiều lanes (nhân viên đứng quầy, đầu bếp, và nhân viên giao hàng).

Sự kiện bắt đầu là khách hàng muốn đăt piza. Họ lên website, lựa chọn piza và tiến hành đặt hàng. Ngay lúc này nhân viên đứng quầy piza sẽ nhận được một tin nhắn đặt hàng từ vị khách hàng đó. Trong lúc đợi nhận piza, khách hàng sẽ có những hành động khác nhau, thì cũng dựa từng event như vậy sẽ có những events khác xảy ra. Điều này thể hiện ở biểu tượng hình thoi và có nhiều lớp hình tròn bên trong (Even-based gateway).

Đúng vậy, một là khách hàng sẽ không làm chỉ đợi piza giao đến và thanh toán toán. Sau đó là tận hưởng piza và đã giải quyết được nhu cầu của họ.

Nhưng trường hợp trong lúc đợi, có thể họ phải đợi quá lâu trong khoảng 1h đổ lại. Thời gian tối đa khách hàng có thể đợi thể hiện ở biểu tượng đồng hồ trong lưu đồ (Timer). Khách hàng sẽ có xu hướng nhắn tin với nhân viên piza để hỏi, liệu họ đã sắp giao hàng chưa. Trong lúc này, khi đầu bếp nhận được thông tin đặt hàng của khách, họ sẽ đồng thời làm bánh (Parallel gateway). Sự kiện này diễn ra song song trong lúc khách hàng đợi giao hàng. Sau khi bánh làm xong sẽ được chuyển cho nhân viên giao hàng và họ sẽ theo địa chỉ trên đơn hàng để giao.

Như đã nói ở trên, thì khách hàng thanh toán thì nhân viên viên giao hàng sẽ nhận tiền và họ sẽ gửi lại hóa đơn cho họ. Thể hiện cho điều này là 2 luồng thông tin vào và ra trên lưu đồ.

Nói thêm về biểu tượng tin nhắn có 2 đường viên bên ngoài trong lưu đồ, lúc khách hàng hỏi trạng thái đơn hàng và nhận tin nhắn hàng đã giao đến nơi. Đây là biểu tượng cho tin nhắn xuất hiện ngay lập tức. (Message).

Hoàn tất các việc trên, quy trình sẽ kết thúc (End).

Bạn có thể xem thêm về ví dụ này: https://bit.ly/BPMN_2_0_examples_non_normative_document

2. Ví dụ sử dụng hợp lí các kí hiệu trong BPMN

Tuy nhiên, có một số trường hợp bạn không cần sử dụng những kí hiệu trong BPMN quá phức tạp, nhưng vẫn đảm bảo thể hiện sự hiểu đúng về quy trình nghiệp vụ. Ví dụ sau sẽ làm rõ điều này. Ngữ cảnh là viết lưu đồ cho quá trình tạo bill đã được tính mã giảm giá.

Trường hợp sử dụng chưa hợp lí:

Có thể thấy không cần thiết phải chia thành nhiều trường hợp như sơ đồ cây quyết định như trên. Vì cứ mỗi tiêu chí được thêm vào thì nó sẽ tăng các trường hợp lên theo cấp số nhân.

Vậy sử dụng hiệu quả BPMN cho quy trình trên ta chỉ cần thể hiện như sau:

Với 2 ví dụ trên, BAC hi vọng sẽ giúp các bạn hiểu hơn về cách dùng các kí hiệu trong BPMN để thể hiện chính xác và hợp lí các mối quan hệ của các bên liên quan, tính chất các sự kiện xảy trong quy trình nghiệp vụ được mô tả.

Có thể tra cứu các ký hiệu chuẩn BPMN 2.0 - có thể tham khảo ở đây. Để rõ hơn từ cơ bản đến nâng cao cũng như ứng dụng thực tế ra sao, BAC có thiết kế chương trình BPMN đặc biệt:

Khóa học ứng dụng BPMN:

Thông tin chi tiết khóa học BPMN: https://www.bacs.vn/vi/khoa-hoc/ung-dung-bpmn/
Hoặc: https://bpmn.bacs.vn/

Nguồn tham khảo:

Http://www.bpmn.org/
Https://camunda.com/bpmn/examples/
https://www.omg.org/cgi-bin/doc?dtc/10-06-02

Nhu cầu đào tạo doanh nghiệp

BAC là đơn vị đào tạo BA đầu tiên tại Việt Nam. Đối tác chính thức của IIBA quốc tế. Ngoài các khóa học public, BAC còn có các khóa học in house dành riêng cho từng doanh nghiệp. Chương trình được thiết kế riêng theo yêu cầu của doanh nghiệp, giúp doanh nghiệp giải quyết những khó khăn và tư vấn phát triển.

CÁC KHOÁ HỌC BUSINESS ANALYST BACs.VN DÀNH CHO BẠN

Khoá học Online:

Khoá học Offline:

Tại Tp.HCM:

Tại Hà Nội:

Tham khảo lịch khai giảng TẤT CẢ các khóa học mới nhất.

Ban biên tập nội dung BAC

Click để đọc tiếp

AI là gì? Giải thích đơn giản cho người mới bắt đầu

Bài viết này sẽ giúp các bạn tìm hiểu AI theo hướng đơn giản nhất. Bằng cách giải thích ngắn gọn, cô động, súc tích và dễ hiểu, BAC sẽ cho bạn lý giải về cụm từ “AI”. Qua đó, bạn không chỉ hiểu mà còn biết lý do vì sao mình phải học AI.
Top 5 khóa học AI miễn phí cho người mới bắt đầu 2025

Học AI là một nhu cầu có tốc độ tăng trưởng nhanh chóng. Tuy nhiên, để tìm được khóa học phù hợp là điều không hề đơn giản, đặc biệt là với người mới. BAC đã giúp bạn tổng hợp 5 khóa học AI miễn phí tốt nhất cho người mới tại đây.
Các Business Analyst cần trau dồi những công nghệ gì trong năm 2025

Đối với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ ngày này, việc không ngừng trau dồi và học hỏi là điều bắt buộc mà các Business Analyst phải làm để phát triển hơn trong lĩnh vực phân tích nghiệp vụ. Trong bài viết này, các bạn hãy cùng BAC tìm hiểu các xu hướng và các kỹ năng mới để làm hành trang trên sự nghiệp Business Analyst nhé!
Sự khác biệt giữa UAT và Usability Testing Business Analyst cần lưu ý

UAT và Usability Testing thường được mang lên bàn cân để so sánh nhưng, đây là 2 phương pháp kiểm thử khác nhau. Trong khi Usability Testing đảm bảo sự hài lòng của người dùng thì UAT lại giúp các Business Analyst xác thực chức năng. Cả hai đều là một phần không thể thiếu để cung cấp một sản phẩm chất lượng cao. Hãy cùng BAC tìm hiểu ngay nhé!

Bình luận

Nguyễn Thị Mai Bình

Business Analyst

Với một người ngoại đạo như mình thì những chuyên đề về "kỹ thuật" của BA hết sức quan trọng. Ví dụ như sử dụng các diagram để mô hình hóa requirement, viết User Story/Use case, v...v..

Đến với khóa học Fundamental Business Analysis, mình đã được gặp thầy Lộc, một người người rất nhiệt tình và có tâm. Ngoài việc chia sẻ các kinh nghiệm thực tế trên lớp thì thầy còn dành thời gian ra để tư vấn, hỗ trợ, góp ý CV cho mình. Bên cạnh đó trung tâm và anh Phụng cũng hỗ trợ gửi CV, kết nối học viên tới mạng lưới các công ty đối tác chất lượng, điều này giúp học viên như mình tìm được công việc phù hợp nhất. Cảm ơn BAC.
Xem chi tiết +
Phạm Quế

Business Analyst

Khoá học Product Design của BAC đã cung cấp cho tôi nhiều kiến thức và nền tảng vô cùng hữu ích. Giảng viên giảng dạy rất nhiệt tình, truyền cho chúng tôi ngọn lửa đam mê và nhiệt huyết trong ngành. Đồng thời chia sẻ các kiến thức và kỹ năng cần thiết trong bài giảng một cách dễ hiểu hơn. Số lượng học viên không quá nhiều nên chất lượng giảng giạy vô cùng tốt. Giảng viên sửa bài tập 1-1 nên bài giảng sẽ chuyên sâu hơn.
Xem chi tiết +
Nguyễn Văn Long

Chuyên viên về chế độ kế toán & Giải pháp nghiệp vụ Tài chính kế toán trong ứng dụng CNTT - Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN)

Tôi đã tham gia khóa Phân tích nghiệp vụ phần mềm cơ bản 3.0 tại BAC. Ở đây, tài liệu đào tạo cung cấp nhiều nội dung bổ ích và trình bày dễ hiểu. Giảng viên rất nhiệt tình, ngoài nội dung giảng dạy theo giáo trình còn chia sẻ nhiều kinh nghiệm thực tiễn, các câu hỏi của học viên đều được giải đáp ngay trên lớp và có minh họa từ các dự án trong thực tế. Sau tất cả, tôi cảm ơn BAC và Thầy giáo Thái Sơn.
Xem chi tiết +